آموزش گرامر افعال بی قاعده در انگلیسی + مثال کاربردی

آکادمی زبان تاتآموزش هاآموزش گرامر افعال بی قاعده در انگلیسی + مثال کاربردی

آموزش گرامر افعال بی قاعده در انگلیسی + مثال کاربردی

16 دی 1402
نویسنده: karimi

افعال بی قاعده در انگلیسی چیست؟

افعال بی قاعده در انگلیسی از قواعد صرف افعال با قاعده پیروی نمی‌کنند. درواقع می‌توان گفت افعال بی‌قاعده افعالی هستند که از قوانین منحصر به خودشان پیروی می‌کنند.

افعال با قاعده از قواعد دستور زبان استاندارد انگلیسی مدرن پیروی می‌کنند و «-d» و «-ed» را برای تشکیل فرم‌های زمان گذشته و وجه وصفی ماضی اضافه می‌کنند. با این حال، افعال بی قاعده زمانی که فعل اصلی یک جمله هستند، از اشکال مختلف فعل برای صرف خود استفاده می‌کنند.

نکته: در زبان انگلیسی، رایج‌ترین مثال فعل بی‌قاعده، فعل «to be» است.

افعال با قاعده افعالی هستند که هنگام صرف شدن از یک الگوی خاص پیروی می‌کنند. به عنوان مثال فعل «to walk» از الگوی صرف زیر پیروی می‌کند.

به جدول زیر توجه کنید:

صرف فعل	اشخاص
Walk راه می‌روم	I من
Walk راه می‌روی	You (singular) تو
Walks راه می‌رود	He/she/it او/ او/ این
Walk راه می‌رویم	We ما
Walk راه می‌روید	You (plural) شما
Walk راه می‌روند	They آن‌ها

نکته: همانطور که می‌بینید، فعل «to walk» زمانی که صرف می‌شود از همان الگوی صرف افعال باقاعدۀ دیگر پیروی می‌کند. با این حال، الگوی صرف فعل «to be» متفاوت است.

به جدول زیر توجه کنید:

صرف فعل	اشخاص
Am هستم	I من
Are هستی	You (singular) تو
Is هست	He/she/it او/ او/ این
Are هستیم	We ما
Are هستید	You (plural) شما
Are هستند	They آن‌ها

نکته: بنابراین، فعل «to be» از همان الگوی صرف فعل «to walk» پیروی نمی‌کند. اینگونه می‌فهمیم که فعل بی‌قاعده است.

صرف افعال «to be» در گذشته نیز متفاوت به نظر می‌رسد. «to be» در گذشته به صورت زیر می‌شود:

I am (I’m) …………………………… I was

(من بودم)

You are (you’re) …………………………… you were

(تو بودی)

He is (he’s) ………………………… he was

(او بود)

She is (she’s) ……………………………. She was

(او بود)

It is (it’s) ………………………………. It was

(این بود)

We are (we’re) ………………………….. we were

(ما بودیم)

You are (you’re) ………………………………… you were

(شما بودید)

They are (they’re) ………………………………they were

(آن‌ها بودند)

به همین دلیل است که یادگیری افعال بی‌قاعده در زبان انگلیسی مهم است. این کار چندان شهودی نیست و بیشتر زبان آموزان فقط باید نحوه عملکرد آن را به خاطر بسپارند.

انواع افعال بی‌قاعده

برخی از افعال بی‌قاعده در طول صرف شکل پایه‌ای (base form) خود را حفظ می‌کنند؛ در حالی که برخی دیگر اینطور نیستند. بنابراین انواع آن به شرح زیر است:

افعالی که در همۀ زمان‌ها یک شکل را حفظ می‌کنند.
افعالی که در برخی زمان‌ها شکل خود را تغییر می‌دهند.

دانستن انواع مختلف افعال بی‌قاعده می‌تواند به شما در درک بهتر نحوۀ استفاده از آن‌ها و نحوۀ صحیح به هم آمیختن آن‌ها کمک کند.

*** افعالی که در همۀ زمان‌ها یک شکل را حفظ می‌کنند.

“to put” = قرار دادن

اشخاص	زمان گذشته	زمان حال	زمان آینده
I من	Put قرار دادم	Put قرار می‌دهم	Will Put قرار خواهم داد
You (singular) تو	Put قرار دادی	Put قرار می‌دهی	Will Put قرار خواهی داد
He او	Put قرار داد	Puts قرار می‌دهد	Will Put قرار خواهد داد
She او	Put قرار داد	Puts قرار می‌دهد	Will Put قرار خواهد داد
It این	Put قرار داد	Puts قرار می‌دهد	Will Put قرار خواهد داد
We ما	Put قرار دادیم	Put قرار می‌دهیم	Will Put قرار خواهیم داد
You (plural) شما	Put قرار دادید	Put قرار می‌دهید	Will Put قرار خواهید داد
They آن‌ها	Put قرار دادند	Put قرار می‌دهند	Will Put قرار خواهند داد

*** افعالی که در برخی زمان‌ها شکل خود را تغییر می‌دهند.

“to go” = رفتن

اشخاص	زمان گذشته	زمان حال	زمان آینده
I من	Went رفتم	Go می‌روم	Will go خواهم رفت
You (singular) تو	Went رفتی	Go می‌روی	Will go خواهی رفت
He او	Went رفت	Goes می‌رود	Will go خواهد رفت
She او	Went رفت	Goes می‌رود	Will go خواهد رفت
It این	Went رفت	Goes می‌رود	Will go خواهد رفت
We ما	Went رفتیم	Go می‌رویم	Will go خواهیم رفت
You (plural) شما	Went رفتید	Go می‌روید	Will go خواهید رفت
They آن‌ها	Went رفتند	Go می‌روند	Will go خواهند رفت

مقایسۀ افعال قوی و ضعیف (string vs. weak verbs) در انگلیسی

افعال بی‌قاعده و افعال با قاعده اغلب با افعال قوی و افعال ضعیف اشتباه گرفته می‌شوند، اگرچه بسیار شبیه به هم هستند.

افعال قوی فعل‌هایی هستند که حروف صدادار خود را در زمان گذشته تغییر می‌دهد؛ مثلا وقتی می‌خواهیم گذشتۀ فعل «sing» را بنویسیم حرف صدادار «i» را به حرف صدادار «a» تغییر می‌دهیم و آن فعل را به صورت «sung» می‌نویسیم.

از طرف دیگر، افعال ضعیف، حرف صدادار خود را در زمان گذشتۀ فعل حفظ می‌کنند؛ مانند حرف صدادار «a» در فعل «dance» و گذشتۀ «dance» به صورت «danced» خواهد بود.

با دانستن این نکات می‌توانیم دریابیم که همۀ افعال قوی بی‌قاعده هستند. سردرگمی زمانی اتفاق می‌افتد که با افعال ضعیف برخورد می‌کنم؛ چرا که برخی از افعال ضعیف نیز بی‌قاعده هستند. یکی از رایج‌ترین مثال‌ها برای افعال ضعیف بی‌قاعده فعل «sleep» به معنای «خوابیدن» است.

به جدول زیر توجه کنید:

Past Participle	Simple Past Tense	Base
Slept	Slept	sleep

نکته: اگرچه فعل «sleep»، گذشتۀ ساده و وجه وصفی مخصوص به خودش را داد، اما حرف صدادار «e» را به عنوان «مصوت اصلی» خود نگه می‌دارد و این امر باعث می‌شود که آن را فعل ضعیف بدانند.

نکته: اگرچه افعال بی‌قاعده‎‌ای که تغییر نمی‌کنند (مانند bet و spread» نیز فعل ضعیف خوانده می‌شوند. شما می‌توانید لیست نسبتا کاملی از افعال بی‌قاعده که تغییر نمی‌کنند را در زیر مشاهده کنید.

لیست افعال بی‌قاعده

در زیر لیستی جامع از متداول‌ترین افعال بی‌قاعده که شکل آن‌ها در زمان‌های مختلف ماضی تغییر می‌کند آورده شده است. توجه داشته باشید که این لیست مبنی بر انگلیسی آمریکایی نوشته شده است نه بریتانیایی؛ چرا که ممکن است تفاوت‌های جزئی با یکدیگر داشته باشند.

نکته: لطفاً دقت کنید که افعال بی‌قاعده‌ای که پیشوندی دارند (مثلاً «resell» و «undo» به ترتیب به معنای «فروش مجدد» یا «لغو») از همان شکل‌های بی‌قاعد به‌عنوان کلمۀ اصلی خود استفاده می‌کنند (مثلاً «resold» یا «undid»).

به جدول زیر توجه کنید:

شکل پایه‌ای فعل	گذشتۀ ساده	وجه وصفی ماضی	ترجمه
Arise	Arose	Arisen	به وجود آمدن
Awake	Awoke	Awoken	بیدار شدن/ کردن
Be	Was/were	Been	بودن
Bear	Bore	Borne	تحمل کردن
Beat	Beat	Beaten	ضربه زدن
Become	Became	Become	شدن
Begin	Began	Begun	شروع کردن
Bend	Bent	Bent	خم شدن
Bind	Bound	Bound	بستن
Bite	Bit	Bitten	گاز گرفتن
Bleed	Bled	Bled	خونریزی کردن
Blow	Blew	Blown	دمیدن
Break	Broke	Broken	شکستن
Breed	Bred	Bred	بار آوردن/ پروردن
Bring	Brought	Brought	آوردن
Build	Built	Built	ساختن
Buy	Bought	Bought	خریدن
Catch	Caught	Caught	گرفتن/ دستگیر کردن
Choose	Chose	Chosen	انتخاب کردن
Cling	Clung	Clung	چسبیدن
Come	Came	Come	آمدن
Creep	Crept	Crept	خزیدن
Deal	Dealt	Dealt	معامله کردن
Dig	Dug	Dug	حفر کردن
Do	Did	Done	انجام دادن
Draw	Drew	Drawn	کشیدن
Drink	Drank	Drunk	نوشیدن
Drive	Drove	Driven	راندن
Eat	Ate	Eaten	خوردن
Fall	Fell	Fallen	افتادن
Feed	Fed	Fed	غذا دادن
Feel	Felt	Felt	احساس کردن
Fight	Fought	Fought	جنگیدن
Find	Found	Found	یافتن
Flee	Fled	Fled	فرار کردن
Fling	Flung	Flung	پرت کردن
Fly	Flew	Flown	پرواز کردن
Forbid	Forbade	Forbidden	منع کردن
Forget	Forgot	Forgotten	فراموش کردن
Forgive	Forgave	Forgiven	بخشیدن
Freeze	Froze	Frozen	یخ زدن
Get	Got	Got	گرفتن
Give	Gave	Given	دادن
Go	Went	Gone	رفتن
Grind	Ground	Ground	آسیاب کردن
Grow	Grew	Grown	رشد کردن
Have	Had	Had	داشتن
Hear	Heard	Heard	شنیدن
Hide	Hid	Hidden	پنهان کردن
Hold	Held	Held	نگهداشتن
Keep	Kept	Kept	نگهداری کردن
Kneel	Knelt	Knelt	زانو زدن
Know	Knew	Known	دانستن
Lay	Laid	Laid	قرار دادن
Lead	Led	Led	هدایت کردن
Leave	Left	Left	ترک کردن
Lend	Lent	Lent	قرض دادن
Lie	Lay	Lain	دروغ گفتن
Lose	Lost	Lost	از دست دادن
Make	Made	Made	درست کردن
Mean	Meant	Meant	منظور داشتن
Meet	Met	Met	ملاقات کردن
Mistake	Mistook	Mistaken	اشتباه کردن
Overtake	Overtook	Overtaken	سبقت گرفتن
Pay	Paid	Paid	پرداخت کردن
Ride	Rode	Ridden	سواری کردن
Ring	Rang	Rung	زنگ زدن
Rise	Rose	Risen	بالا آمدن
Run	Ran	Run	دویدن
Say	Said	Said	گفتن
See	Saw	Seen	دیدن
Seek	Sought	Sought	جستجو کردن
Sell	Sold	Sold	فروختن
Send	Sent	Sent	ارسال کردن
Shake	Shook	Shaken	تکان دادن
Shave	Shaved	Shaven	تراشیدن
Shine	Shone	Shone	درخشیدن
Shoot	Shot	Shot	شلیک کردن
Show	Showed	Shown	نشان دادن
Shrink	Shrank	Shrunk	منقبض شدن
Sing	Sang	Sung	خواندن
Sink	Sank	Sunk	غرق شدن
Sit	Sat	Sat	نشستن
Slay	Slew	Slain	ذبح کردن
Sleep	Slept	Slept	خوابیدن
Slide	Slid	Slid	سر خوردن
Sling	Slung	Slung	پرتاب کردن
Speak	Spoke	Spoken	حرف زدن
Speed	Sped	Sped	سرعت گرفتن
Spin	Spun	Spun	چرخیدن/ چرخاندن
Spit	Spat	Spat	تف انداختن
Spring	Sprang	Sprung	پریدن
Stand	Stood	Stood	ایستادن
Steal	Stole	Stolen	دزدیدن
Stick	Stuck	Stuck	چسبیدن
Sting	Stung	Stung	نیش زدن
Stink	Stank	Stunk	بوی بد دادن
Strike	Struck	Stuck	ضربه زدن
String	Strung	Strung	به نخ کشیدن
Strive	Strove	Striven	تلاش کردن
Swear	Swore	Sworn	قسم خوردن
Sweep	Swept	Swept	جارو کردن
Swim	Swam	Swum	شنا کردن
Swing	Swung	Swung	تاب خوردن
Take	Took	Taken	گرفتن
Teach	Taught	Taught	آموزش دادن
Tear	Tore	Torn	گسستن
Think	Thought	Thought	فکر کردن
Throw	Threw	Thrown	پرتاب کردن
Tread	Trod	Trodden	راه رفتن
Understand	Understood	Understood	فهمیدن
Wake	Woke	Woken	از خواب بیدار شدن
Wear	Wore	Worn	پوشیدن
Weave	Wove	Worn	ساییدن
Weave	Wove	Woven	بافتن
Weep	Wept	Wept	اشک ریختن
Win	Won	Won	برنده شدن
Wind	Wound	Wound	پیچیدن
Wring	Wrung	Wrung	فشردن
Write	Wrote	Written	نوشتن

رایج‌ترین افعال بی‌قاعده که تغییر نمی‌کنند

اکثر افعال، چه با قاعده و چه بی‌قاعده، برای زمان‌های مختلف اشکال فعل متفاوتی دارند. برای کمک به ارتباط، حروف اضافه می‌کنیم یا املا را تغییر می‌دهیم. این به شنونده یا خواننده کمک می‌کند تا بفهمد که آیا دربارۀ حال، گذشته یا آینده صحبت می‌کنید.

با این حال، در برخی از افعال به هیچ وجه اشکال فعل تغییر نمی‌کند. آن‌ها از یک کلمه و املای یکسان برای اشکال حال، گذشته و ماضی استفاده می‌کنند. از آنجایی که این کلمات از قوانین عادی پیروی نمی‌کنند، آن‌ها نیز بی‌قاعده در نظر گرفته می‌شوند.

لیست این افعال به شرح زیر است:

Bet/ bet/ bet: شرطبندی کردن/ شرط بستن
Bid/ bid/ bid: پیشنهاد کردن
Broadcast/ broadcast/ broadcast: پخش کردن
Burst/ burst/ burst: ترکیدن
Cast/ cast/ cast: در قالب قرار دادن
Cost/ cost/ cost: قیمت داشتن
Cut/ cut/ cut: بریدن/ کوتاه کردن
Hit/ hit/ hit: ضربه زدن
Hurt/ hurt/ hurt: آسیب زدن
Let/ let/ let: اجازه داده
Proofread/ proofread/ proofread: تصحیح کردن
Put/ put/ put: قرار دادن
Reset/ reset/ reset: تنظیم مجدد کردن
Set/ set/ set: تنظیم کردن
Shed/ shed/ shed: افکندن
Shut/ shut/ shut: بسته شدن
Split/ split/ split: شکافتن
Spread/ spread/ spread: پخش کردن
Thrust/ thrust/ thrust: پرتاب کردن
Upset/ upset/ upset: ناراحت کردن
Wet/ wet/ wet: خیس کردن
Read/ read/ read: خواندن

نکته: هرچند که نوع نوشتار فعل «read» در زمان‌های مختلف یکسان است؛ اما تلفظ آن‌ها با یکدیگر فرق می‌کند.

زمان حال: سوم شخص مفرد بی‌قاعده

افعالی که در زمان حال بی‌قاعده هستند تقریباً همیشه فقط در حالت سوم شخص مفرد (he, she, it) بی‌قاعده هستند. تعداد بسیار کمی از افعال در این دسته قرار می‌گیرند. آن‌ها شامل «to have, to do and to go» می‌شوند. این افعال هم در زمان گذشتۀ ساده و هم در زمان وجه وصفی ماضی بی‌قاعده هستند.

به جدول زیر توجه کنید:

ترجمه	وجه وصفی ماضی بی‌قاعده (همۀ اشخاص)	ماضی بی‌قاعده (همۀ اشخاص)	وجه وصفی حال با قاعده	حال بی‌قاعده (فقط برای سوم شخص مفرد)	حال با قاعده
داشتن	Had	had	having	He/she/it has (not haves)	I/you/we/they have
انجام دادن	Done	Did	Doing	He/she/it does (not dos)	I/you/we/they do
رفتن	Gone	Went	Going	He/she/it goes (not gos)	I/you/we/they go

افعالی که می‌توانند هم با قاعده باشند و هم بی‌قاعده

به جدول زیر توجه کنید:

ترجمه	وجه وصفی ماضی	گذشتۀ ساده	شکل پایه‌ای فعل
سوزاندن	Burned or burnt	Burned or burnt	Burn
رویا دیدن	Dreamed or dreamt	Dreamed or dreamt	Dream
یاد گرفتن	Learned or learnt	Leaned or learnt	Learn
آویزان کردن	Hung or hanged	Hung or hanged	Hang
بو دادن	Smelled or smelt	Smelled or smelt	Smell
هجی کردن	Spelled or spelt	Spelled or spelt	Spell
خیس کردن	Wet or wetted	Wet or wetted	Wet
متورم کردن	Swollen/ swelled	swelled	Swell
ریختن	Spilled or spilt	Spilled or spilt	Spill
دزدکی حرکت کردن	Sneaked or snuck	Sneaked or snuck	Sneak
دوختن	Sewed or sewn	Sewed	Sew
روشن کردن	Lighted or lit	Lighted or lit	Light
چمن زدن	Mowed or mown	Mowed	Mow
شیرجه رفتن	Dived	Dived or dove	Dive
کاشتن	Sowed or sown	Sowed	Sow