آکادمی زبان تات اینبار به سراغ بحث معروف تفاوت لهجه بریتیش و امریکن رفته و بهطور گذرا به ویژگیهای هرکدام پرداخته است.
در این کره خاکی دهها و بلکه صدها میلیون انگلیسیزبان داریم که هرکدام بسته به ملیت و زادگاه خود و کلی عامل دیگر، این زبان را با لهجه و گویش خودشان صحبت میکنند. در این بین، لهجه بریتیش یا بریتانیایی (British) و امریکن یا آمریکایی (American) مطرحترین لهجههای انگلیسی هستند؛ بهطوریکه میتوانیم بگوییم عملاً این زبان را به دو دنیای متفاوت تقسیم کردهاند.
معمولاً در کشور خودمان و قاعدتاً در بیشتر نقاط جهان، لهجه آمریکایی طرفداران بیشتری دارد. هرچه نباشد، انگلیسی امریکن فرصتهای مهاجرتی متنوعتری را در اختیار فرد قرار میدهد.
همچنین حجم تولید انواع محتوا به این لهجه واقعا بالا است و فیلم، سریال و موسیقی آمریکایی، هواداران بسیار بیشتری در سطح جهان برای خود دستوپا کرده است. بااینحال انگلیسی بریتیش هم علاقهمندان خودش را دارد و زبانآموزان بسیاری از سر شوق یا نیاز به سراغ این لهجه خاص و زیبا میروند.
البته ما در اینجا نمیخواهیم از دلایل جذب زبانآموزها به یکی از این دو لهجه صحبت کنیم؛ بلکه بررسی تفاوتهای آنها کاری است که قصد انجام آن را داریم.
مقایسه لهجه بریتیش و امریکن
برای شروع بحث تفاوت لهجه بریتیش و امریکن بهتر است ابتدا نگاهی به ریشههای تاریخی آنها بیندازیم. لهجه بریتیش، همانطورکه از نامش پیدا است، ابتدا در سرزمین بریتانیا شکل گرفت و بعداً توسط استعمارگران بریتانیایی به آمریکا هم راه پیدا کرد.
در ادامه، این دو شاخه انگلیسی بهطور جداگانه، هرکدام در سرزمین خود، به کارشان ادامه دادند و رفتهرفته اختلافهایی بین آنها به وجود آمد که از تلفظ تا دستورزبان را در برمیگرفت. بعد از گذشت دههها و قرنها، این اختلافات به اندازهای عمیق شد که عملاً دیگر با دو لهجه متفاوت مواجه بودیم.
ازآنجاکه انگلیسی بریتیش و امریکن از یک زبان منشعب شدهاند و میراث زبانی مشترکی را به ارث بردهاند، اشتراکات زیادی با یکدیگر دارند. بااینحال تفاوتهای قابلتوجه این دو لهجه میتواند روی ارتباط گویشورهای آنها با یکدیگر اثر بگذارد. این تفاوتها بهویژه در زمینه دایره لغات، گرامر، تلفظ و املاء کلمات کاملا به چشم (و به گوش) میآیند.
تفاوت تلفظ بریتیش و آمریکایی
یکی از تفاوتهای بارز میان انگلیسی آمریکایی و بریتانیایی، تلفظ است. در لهجه امریکن، کلمات اغلب با تاکید روی مصوتها (واکهها) تلفظ میشوند. اما شاخصه لهجه بریتیش در این بخش، تاکید خاص آن روی صامتها است.
در انگلیسی بریتیش همچنین آهنگ یا افتوخیر صدا (Intonation) حضور پررنگتری دارد. برای مثال، آمریکاییها Tomato را «تمِیتو» میخوانند و بریتانیاییها آن را «تماتو» تلفظ میکنند. آمریکاییها همچنین در بیشتر مواقع اولین هجا یا سیلاب (Syllable) را با تکیه یا اصطلاحاً استرس (Stress) بیان میکنند؛ درحالیکه بریتانیاییها اغلب استرس را روی هجای دوم میگذارند.
اما شاید معروفترین تفاوت این دو لهجه، شیوه تلفظ حرف R باشد. در انگلیسی امریکن حرف R همیشه تلفظ میشود، اما در انگلیسی بریتانیایی این حرف تنها زمانی تلفظ میشود که یا در ابتدای کلمه قرار داشته باشد یا اینکه یک مصوت بعد از آن بیاید. با همین دقت به تلفظ شدن یا نشدن حرف R، در خیلی از مواقع میتوانیم تشخیص دهیم که فرد انگلیسیزبان دارد به کدامیک از این دو لهجه صحبت میکند.
البته یک نکته باید مدنظرمان باشد و آن اینکه هرکدام از لهجههای آمریکایی و بریتانیایی، خود به زیرشاخههای گوناگونی تقسیم میشوند. مثلاً یک فرد ساکن نیویورک و یک شخص اهل تگزاس باآنکه هر دو آمریکایی هستند، لهجههای متفاوتی دارند. همین مسئله درمورد اهالی شهرهای مختلف بریتانیا و اقوام و اصناف گوناگون آن هم صدق میکند.
تفاوت املاء کلمات بریتیش و آمریکایی
یک مرزبندی آشکار دیگر بین این دو قلمرو (که البته همیشه هم آشکار نیست و گاهی باعث اشتباهات نگارشی میشود) به املای کلمات دو لهجه برمیگردد. از آشناترین نمونههای تفاوت کلمات بریتیش و امریکن میتوانیم به کلمه Color در امریکن و Colour در بریتیش اشاره کنیم. یک مثال دیگر، Flavor در ینگه دنیا و Flavour در انگلستان است. واژههای Neighbor و Neighbour، Labor و Labour و همینطور Humor و Humour نیز به همین شکل هستند.
*** بعضی از رایجترین تفاوتهای املایی کلمات این دو لهجه عبارتند از:
- کلماتی که در بریتیش به our ختم میشوند معمولاً در امریکن با or به پایان میرسند. این مورد را در بالا توضیح دادیم.
- در بریتیش، انتهای بعضی افعال را میتوان با هر دو شکل ize و ise نوشت، اما در امریکن تنها شکل ize آنها قابلقبول است. مثلاً در امریکن Apologize و Organize تنها باید به همین شکل نوشته شوند؛ اما در بریتیش Apologise و Organise هم مشکلی ندارند.
- افعالی که در بریتیش به yse ختم میشوند، در امریکن همیشه به شکل yze نوشته میشوند. مثال: Analyse و Analyze یا Paralyse و Paralyze.
- در انگلیسی بریتیش، اتصال پسوند به افعالی که به حرف L ختم میشوند، باعث میشود که L دوبار پشتسرهم بیاید یا اصطلاحاً دوبل شود. در انگلیسی امریکن در این وضعیت از L دوبل خبری نیست. مثال: Travelling و Traveling.
- کلماتی که در بریتانیایی حاوی ترکیب ae یا oe هستند، در آمریکایی اغلب تنها با حرف e نوشته میشوند. مثال: Manoeuvre و Maneuver یا Paediatric و Pediatric.
- بعضی اسامی بریتانیایی که با ence به پایان میرسند، در تیم مقابل با ense نگاشته میشوند. مثلاً: Defence و Defense یا Licence یا License.
- برخی اسمهای منتهی به ogue در بریتیش، در امریکن با og هم قابلقبول هستند. مثلاً Analogue در امریکن هم به این شکل و هم به شکل Analog میآید. همینطور Catalogue / Catalog.
سعی کنید در نوشتههای خود، بهویژه در متون رسمی، از ترکیب املای بریتیش یا املای امریکن کلمات پرهیز کنید.
تفاوت گرامر بریتیش و آمریکایی
تفاوت لهجه بریتیش و امریکن فراتر از املاء و لغات است و از بین اختلافات دیگر آنها میتوانیم به دستورزبان یا گرامر اشاره کنیم. یکی از نمونههای آن، قواعد مربوط به اسم جمع یا اسامی گروهی (Collective Noun) است. اسم جمع کلمهای است که به گروهی از افراد اشاره دارد؛ مانند Family، Team و Band. در انگلیسی امریکن، تقریبا همیشه اسامی جمع را شخص مفرد در نظر میگیریم؛ مثل عبارت: The band is playing. اما درآنسو، در انگلیسی بریتیش میتوانیم با اسم جمع هم به شکل مفرد و هم به شکل جمع برخورد کنیم که اغلب هم حالت جمع ترجیح داده میشود؛ مانند: The band are playing.
در بریتیش همچنین بهکارگیری عبارات رسمی مرسومتر است؛ مثلاً در آن استفاده از Shall به Will ترجیح داده میشود، اما در امریکن برعکس آن صادق است و Will یا Should بیشتر به کار میروند. درعوض، آمریکاییها برای اسم مفعول Get معمولاً از Gotten و در کنارش از Got استفاده میکنند، اما بریتانیاییها مدتها است که Gotten را کنار گذاشتهاند و بهجایش تنها Got را به کار میبرند.
یک تفاوت دیگر: در بریتیش استفاده از عبارت Need’t کاملا رایج است، اما در امریکن بهندرت شاهد بهکارگیری آن هستیم و معمولاً بهجایش Don’t need to را میبینیم.
تفاوت لغات بریتیش و آمریکایی
دایره لغات و انتخاب واژهها هم حوزه دیگری است که این دو گروه بزرگ انگلیسیزبان در آن اختلافنظر دارند. یکی از موارد معروف تفاوت لغات بریتیش و امریکن استفاده آمریکاییها از کلمه Elevator برای «آسانسور» است؛ درحالیکه انگلیسیزبانان آنسوی جبهه، Lift را ترجیح میدهند. نمونه دیگر، واژه آمریکایی Movies برای «سینما» است که معادل بریتانیایی آن، یعنی Cinema، به گفتار ما فارسیزبانها نزدیکتر است. دراینمیان واژههای Chips، Fries و Crisps که برای انواع سیبزمینی سرخکرده به کار میروند، هم هرکدام برای خودشان داستانی دارند!
چند مثال دیگر (از راست به چپ: آمریکایی و بریتانیایی): Apartment و Flat برای «آپارتمان»، Truck و Lorry برای «کامیون» یا Pants و Trousers برای «شلوار».
حروف اضافه در بریتیش و آمریکایی
در بحث تفاوت گرامر بریتیش و امریکن باید از حروف اضافه (Prepositions) هم نام ببریم. در سیستم بریتانیایی، برای اشاره به زمان و مکان از حرف اضافه At استفاده میشود، اما در سیستم آمریکایی On برای زمان و In برای مکان به کار میرود. مثلاً در امریکن on the weekend را داریم، اما در بریتیش at the weekend به کار میرود.
چند مثال دیگر از حروف اضافه:
- امریکن: I’m studying math in college / بریتیش: I’m studying maths at university
- امریکن: I haven’t been there in years / بریتیش: I haven’t been there for years
- امریکن: I work Monday through Friday / بریتیش: I work Monday to Friday
**************************************************************************************
برای مشاهده شرایط کلاس آنلاین آیلتس در موسسه زبان تات کلیک کنید.
**************************************************************************************
اسامی گروهی در بریتیش و آمریکایی
در بخش گرامر به تفاوت استفاده از اسامی گروهی یا همان اسم جمع در دو لهجه اشاره کردیم. دیدیم که در انگلیسی امریکن، اسم جمع تقریبا همیشه برایمان حکم شخص مفرد را دارد. ازاینجهت کلمه «تقریبا» را آوردیم که بعضی اسمهای گروهی، مانند Police، از قواعد شخص جمع پیروی میکنند. مثلاً نمیگوییم: The police is investigating. حالت درست آن The police are investigating است.
همچنین گفتیم که در انگلیسی بریتیش میتوانیم هرکدام از دو نوع قواعد شخص جمع و شخص مفرد را برای اسامی جمع اجرا کنیم. اما این دو حالت تفاوت ظریفی دارند که در بالا به آن نپرداختیم: هنگامی از فعل جمع استفاده میکنیم که جنبه فردی اعضای گروه، مدنظرمان است. زمانی که گروه را یک کل واحد در نظر میگیریم، از فعل مفرد استفاده میکنیم.
بریتیش یا امریکن؟ کدام راحت تر است؟
نمیشود به این سوال که «لهجه بریتیش راحت تره یا امریکن» پاسخ قطعی داد. دشواری این دو زیرشاخه انگلیسی نسبت به یکدیگر نسبی است و به عوامل زیادی بستگی دارد؛
ازجمله: زبان مادری و پیشینه زبانی، تجربیات و دیدگاه زبانآموز، منابع یادگیری موجود و رسانههای در دسترس. بسیاری از زبانآموزها در مواجهه با تنوع بالای آکسانگذاریها و آهنگ صدا در انگلیسی فصیح (Received Pronunciation، نوع استاندارد زبان انگلیسی در انگلستان) دستپاچه و هراسان میشوند. درآنسو اما بعضی دیگر حتی با تلفظ واضح حرف R در لهجه امریکن مشکل دارند.
درنهایت تصمیم با خود فرد است. او باید باتوجهبه اینکه به کدامیک از این دو دنیا علاقه بیشتری دارد و کدام آنها بیشتر به کارش میآیند، سختیهای لهجه انتخابی خود را به جان بخرد.